Piękno wspólnej przestrzeni

Choć wielu z nas słyszało i zna takie pojęcia, jak “przyjazny użytkownikowi”, “projektowanie zorientowane na użytkownika”, “empatia przemysłowa”, “projektowanie uniwersalne" to dopiero po lekturze książki "User Friendly" (Wydawnictwo Karakter) dostrzegamy te “niewidoczne zasady projektowania” w wielu bliskich nam produktach i przestrzeniach. 

User Friendly — książka nie tylko dla projektantów i branży technologicznej 

Tytuł tej książki może być nieco mylący i sugerować, że to podręcznik dla projektantów lub osób z branży technologicznej. Jest jednak zgoła inaczej, bo “User Friendly” jest dla każdego, kto chce pogłębić swoją wiedzę o współczesnym świecie i prześledzić historię rozwoju pojęcia przyjazny użytkownikowi:

“Mam nadzieję, że czytelnicy, dla których doświadczenie użytkownika jest tematem zupełnie nowym, posiądą dzięki tej książce wiedzę o tym, jak nasz świat jest zmieniany każdego dnia — o zasadach, prawidłach i założeniach, których istnienia często nie podejrzewamy, a które rządzą naszymi interakcjami z maszynami. Liczę, że przedstawiona tutaj historia pomoże również dizajnerom […] A osobom niezajmującym się dizajnem może ona zawsze posłużyć za odpowiedź na pytanie, po co w ogóle zawracać sobie głowę doświadczeniami użytkownika”.

Autorzy na początku książki pokazują, jaki wpływ na rozwój projektowania przyjaznego użytkownikowi miały kluczowe wydarzenia międzynarodowe, takie jak wojny czy kryzysy gospodarcze. W tych przełomowych momentach rozwój dizajnu bardzo przyśpieszył, bo ważyły się losy nie tylko Ameryki, ale też całego świata. Dobrze zaprojektowane przedmioty pomagały wówczas rozwiązywać wiele problemów. 

Największe wyzwanie dla dizajnu XXI wieku? 

Również na to pytanie odpowiadają autorzy książki “User friendly”: 

“Największym wyzwaniem dla dizajnu w XXI wieku może okazać się projektowanie lepszych, bardziej precyzyjnych systemów sprzężenia zwrotnego i wdrożenia ich tam, gdzie informacje zwrotne się nie pojawiają: w środowisku naturalnym, systemie opieki zdrowotnej, czy strukturach rządowych”.

Czym w ogóle jest ta informacja zwrotna? To język bez słów, którym komunikuje się projektant z odbiorcą. Prześledźmy to pojęcie na prostym przykładzie działania tostera: 

“Robiąc grzanki, wkładamy kromki chleba do tostera i przesuwamy jego dźwignię do dołu, aż usłyszymy kliknięcie. Po chwil zaczyna dobiegać do nas szum grzałek, przez które płynie prąd elektryczny — jasny sygnał, że toster rzeczywiście działa. Urządzenie dostarcza nam informacji zwrotnych przez cały czas użytkowania, aż do momentu, gdy spełni naszą zachciankę. […] Bez tych sygnałów bylibyśmy skazani na ciągłe gmeranie przy tosterze, by upewnić się, że robi to, czego od niego oczekujemy". 

Bez feedbacku możemy błędnie oszacować powagę danej sytuacji, co doprowadzi do katastrofy. Między innymi przez brak właściwej informacji zwrotnej wydarzył się wypadek w elektrowni jądrowej Three Mile Island obszernie opisany w książce również w kontekście “największej porażki dizajnu w historii Stanów Zjednoczonych”.

Niepełnosprawność motorem innowacji

Bardzo ważnym zagadnieniem pojawiającym się na kartkach książki, szczególnie w rozdziale “Człowieczeństwo”, jest temat projektowania włączającego, czyli uwzględniającego osoby z różnymi dysfunkcjami: 

“Niepełnosprawność jest często motorem innowacji, ponieważ ludzie zawsze znajdą sposób na zaspokojenie swoich potrzeb, niezależnie od ograniczeń czy przeciwności”. 

Co więcej, projektując dla osób niepełnosprawnych, tak naprawdę tworzymy jeszcze lepsze produkty dla wszystkich i to wpisuje się w tak zwane projektowanie uniwersalne. Takie wynalazki jak: maszyna do pisania, telefon, e-mail były na początku próbą usprawnienia życia osób z dysfunkcjami. 

“Chociaż powszechne przyjęcie projektowania włączającego nadal pozostaje w sferze planów, stało się ono przedmiotem zainteresowania całej branży. Zmienia się też podejście do kwestii niepełnosprawności”. 

Jak jeszcze możemy Was zachęcić do przeczytania książki "User Friendly"? Spróbujmy słowami Marcina Piotrowskiego, autora podcastu “Znak-Litera-Człowiek”, który na tę lekturę patrzy wielowymiarowo: 

“Trudno mi sobie wyobrazić, że książka User Friendly będzie dla Państwa nieinteresująca. Bo ona jest też o takich bardzo głębokich obszarach empatii. Ona porusza takie rzeczy, wobec których […] każdy z nas prędzej czy później będzie musiał stanąć. Co to znaczy być starym? Co to znaczy być zależnym? Na ile system ma nas wspierać? Na ile system ma za nas decydować?".