Piękno wspólnej przestrzeni

Już od jakiegoś czasu planowaliśmy publikację artykułu dotyczącego projektowania uniwersalnego. Temat ten wpisuje się w kontekst dzisiejszego Święta, czyli Dnia Matki. W projektowaniu uniwersalnym chodzi bowiem o to, by zaplanować przestrzeń, do której równy dostęp mają wszyscy mieszkańcy, niezależnie m.in. od sprawności ruchowej i innych ograniczeń związanych np.  z tym, że poruszamy się z wózkiem. 

Projektowanie uniwersalne, inaczej nazywane projektowaniem dla wszystkich lub projektowaniem włączającym, to koncepcja, którą jako pierwszy zaproponował niepełnosprawny architekt Ronald Mace już w 1985 roku. Zależało mu na tym, by produkty, usługi, przestrzenie, które powstają, były dostępne dla jak najszerszej grupy obiorców bez względu na różnice, jakie ich dzielą np. wiek, pochodzenie kulturowe, sprawność fizyczną, posiadane zdolności i możliwości.

Jak pisze Ewa Adaszyńska w artykule „Projektowanie uniwersalne – dostępność i uczestnictwo dla wszystkich”: Koncepcja uniwersalnego projektowania opiera się na 7. zasadach:

1. 1. Użyteczności zastosowania (Equitable Use) dla osób o różnym poziomie sprawności.
2. 2. Elastyczności użycia (Flexibility in Use) szerokiego zakresu indywidualnych preferencji czy sprawności użytkownika.
3. 3. Prostoty i intuicyjnej obsługi (Simple and Intuitive Use) łatwej do zrozumienia bez względu na doświadczenie użytkownika, wiedzę, zdolności językowe, poziom koncentracji lub sprawności.
4. 4. Zauważalnej informacji (Perceptible Information) niezależnej od warunków otoczenia lub sprawności zmysłów użytkownika.
5. 5. Tolerancji dla błędów (Tolerance for Error) minimalizacji niebezpieczeństwa i niepożądanych skutków przypadkowych lub nieumyślnych czynności.
6. 6. Niskiego poziomu wysiłku fizycznego (Low Physical effort) efektywnego i komfortowego użytkowania przy minimalnym wysiłku.
7. 7. Wymiaru i przestrzeni do podejścia i użycia (Size and Space for Approach and Use) bez względu na wielkość ciała użytkownika, jego kondycję lub zdolności poruszania się.
8. 8. Percepcji równości (Perception of Equality) – minimalizującej możliwość postrzegania indywidualnego, jako dyskryminującego.

Punkty 1-7 zostały opracowane w 1997 roku przez grupę specjalistów, której przewodził Ronald Mace. Natomiast ostatnie założenie wprowadził w 2009 roku Konrad Kaletsch.

Ławka miejska dla mamy

Jako producent mebli miejskich traktujemy założenia związane z projektowaniem uniwersalnym, jako ważne wytyczne w procesie tworzenia nowych produktów. Uwzględniliśmy je, projektując m.in. ławki z kolekcji Traffic, które biorą pod uwagę zarówno potrzeby ludzi na wózkach inwalidzkich (można łatwo do nich podjechać), jak i matek z dziećmi (możliwość przewinięcia malucha na ławeczce). Jednocześnie zachowana jest tutaj „percepcja równości”, gdyż ten mebel miejski, ze względu na swój nowoczesny i oryginalny design, minimalizuje możliwość postrzegania indywidualnego, jako dyskryminującego.

Przeczytaj wywiad z Jadwigą Husarską-Sobiną, projektantką mebli miejskich Traffic

Tworzenie miasta przyjaznego dla mam nie zawsze wpisuje się w koncepcję projektowania uniwersalnego. Niektóre rozwiązania wprowadzone do przestrzeni publicznej kierowane są bowiem tylko do tej szczególnej grupy np. oznakowanie miejsc dla osób z dzieckiem w komunikacji publicznej.

Przestrzeń przyjazna seniorom

Również przestrzenie dla starszych osób mogą być tworzone z uwzględnieniem zasad projektowania uniwersalnego. Autorzy raportu „Publiczna przestrzeń miejska wobec potrzeb seniorów. Przykład Poznania” rekomendują następujące rozwiązania:

• Chodniki i przejścia dla pieszych z blisko ustawionymi ławkami i innymi miejscami odpoczynku.
• Ławki w parkach wygodne, z podparciami, ustawione blisko siebie.
• Przystanki zadaszone, chronione przed wiatrem z wygodnymi ławkami.

Zauważmy, że wymienione udogodnienia są też użyteczne z perspektywy innych użytkowników np. z ograniczeniami ruchowymi (niepełnosprawnych, osób z kontuzjami) oraz dla rodziców z dziećmi.

Jak podkreślają specjaliści, zastosowanie zasad projektowania uniwersalnego, pozwoli na równoprawne uczestnictwo w życiu społecznym wszystkich obywateli. Pamiętajmy więc o tych wytycznych, projektując przestrzeń miejską przyjazną dla ludzi.