Piękno wspólnej przestrzeni

Od planowania miejskich przestrzeni po design permakulturowy. Zapraszamy do lektury wywiadu z Anną Waligórą-Jędrzejowską, projektantką firmy Ekoartprojekt, korzystającej z mebli miejskich Komserwis.

Skąd u Pani zainteresowanie architekturą krajobrazu?

Od najmłodszych lat bardzo dużo obcuję z naturą. Przyczynił się do tego mój Świętej Pamięci dziadek Tadeusz, który hobbistyczną wiedzą ogrodniczą, zawstydziłby niejednego specjalistę z branży. Częste obcowanie z przyrodą od najmłodszych lat, także dzięki najrozmaitszym wyprawom po Polsce, na pewno nauczyły mnie dużego szacunku do krajobrazu, a także umiejętnego obserwowania tego, co jest kluczowe w projektowaniu architektury krajobrazu.

Dziś zajmuje się tym Pani zawodowo. Jakie są początki firmy Ekoartprojekt?

Ponieważ nie potrafię siedzieć bezczynnie, już w czasie studiów pracowałam w zawodzie, a pod koniec nauki miałam już gotowy plan firmy. Dokładnie przemyślałam każdy detal – od nazwy po ideę. Efektem moich starań jest autorska pracownia projektowa Ekoartprojekt. Od razu wskoczyłam na głęboką wodę, pozyskiwała klientów i zaczęłam wydeptywać własną ścieżkę zawodową.

Polska to kraj który przez lata był zaniedbany jeśli chodzi o architekturę - zarówno wielkomiejską, jak i tę realizowaną na przydomowym podwórku. Czy dziś się to zmieniło? Czy Polacy zaczęli doceniać dobrze zaplanowaną architekturę?

Myślę, że wszyscy dostrzegamy wiele zmian, które dokonały się na przestrzeni ostatnich 10 lat. Ten trend dbania o naszą wspólną wielkomiejską przestrzeń ciągle się rozwija. U mnie w Krakowie co roku widać nową zrewitalizowaną przestrzeń, ale ciągle jest to za mało, by sprostać wszystkim potrzebom mieszkańców. Jest dużo zaniedbań władz miejskich, które dopiero teraz dostrzegają potencjał miejsc publicznych i zielonych. Dla mnie płyta rynku głównego to ciągle za mało. Kraków cały czas czeka na zagospodarowanie wałów wiślanych, które powinny być główną wizytówką miasta. Wciąż brakuje ścieżek rowerowych do malowniczych  miejscowości przylegających do samego Krakowa.

Wspomniała Pani o potencjale miejskich przestrzeni. Co to oznacza?

Dobrze zbudowana przestrzeń, przyciąga ludzi do parku na ćwiczenia, na spacer z dzieckiem, na pogaduchy z koleżanką. Dzięki atrakcyjnym wspólnym przestrzeniom możemy pochwalić się rodzinnie z zagranicy jak teraz żyjemy w Polsce. Ciągle jest dużo do zrobienia. Wraz z naszą świadomością urosły najprostsze potrzeby, jak potrzeba wspólnego spędzania czasu wolnego na świeżym powietrzu.

Coraz częściej zielenią miejską otacza się starsze osiedla, nawet te wybudowane w latach 50. i 60. Dbają o to spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe. Domagają się tego sami mieszkańcy. Nie są to z założenia projekty wysokobudżetowe. Projekt i realizacja często są uzależnione od skromnych finansów. Warto jednak pamiętać, że nawet dodanie 2 ławek więcej, pomalowanie ogrodzenia, przycięcie starych drzew i założenie rabat kwiatowych, potrafi zmienić przestrzeń diametralnie. Mam coraz więcej pracy w tym zakresie.

Jak współcześnie planuje się ogrody?

W tej chwili często nie planuje się ogrodów jako dodatku do stanu już zaistniałego. Teraz ogrody projektuje się na kilka lat przed wprowadzeniem się do domu, a nawet przed rozpoczęciem budowy. Dzięki temu projektanci zieleni miejskiej mają co robić także w zimie.

Czy włodarze miast dbają o kształt przestrzeni zielonych?

Włodarze miast od kilku lat zaczynają dostrzegać potencjał wielkomiejskich skwerów, placów i parków, które tworzą jedność z ludźmi. Nie powiem, że stan wszystkiego mnie zadowala, dalej jest sporo do zrobienia.

Jakie wyzwania i utrudnienia czekają w Polsce na projektantów tego typu przestrzeni?

Największym stumilowym krokiem w naszych miastach są wciąż trudne do przeskoczenia przetargi i konkursy. Niełatwo jest się przebić - nawet mimo najciekawszej wizji projektu zieleni. Nie znam przetargu, w którym nie wygrałaby najniższa oferta z najkrótszym czasem realizacji.

Czy mała architektura jest ważnym elementem przestrzeni zielonych jak parki i skwery? Jeśli tak, to jakie wymogi powinna spełniać?

Mała architektura jest jednym z najważniejszych elementów przestrzeni miejskich. Obok budynków i trawników, musi być jeszcze coś pośrodku, coś co zachęci nas do przebywania w danym miejscu. Meble miejskie, jako element przeznaczony do wypoczynku, muszą być "czymś więcej" – muszą być praktyczne i ładne stylistycznie. Produkty z oferty Komserwis spełniają oba te warunki.

Designer permakulturowy - to określenie pojawia się opisie oferty Ekoartprojekt. Dla niektórych naszych czytelników może być ono nie do końca jasne. Czy mogłaby Pani przybliżyć tę koncepcję?

Wiąże się z tym wiele zagadnień. Najprościej ujmując jest to pewien rodzaj projektowania ekologicznego, związany ze zrównoważonym rozwojem i umiejętnym wysłuchaniem środowiska.  Projektując ogród, większy nacisk kładzie się na rośliny użytkowe, które są praktyczne i potrafią zaspokoić nasze potrzeby żywieniowe. Dosłownie staramy się zbudować własny ekosystem. Istotne jest właściwe dobranie roślin dla danego terenu – wszystko w zgodzie z matką naturą.

Jeśli chodzi o projektowanie permakulturowe - Klient zamawiający projekt tego typu, jest świadomy i doskonale wie czego chce. Wiąże się to ze sposobem na życie całej jego rodziny i dążeniem do samowystarczalności.

Obecnie nawet w najprostszym projekcie zieleni miejskiej lub ogrodu przydomowego, nieświadomie przemycam pewne zasady permakulturowe. Wciąż rośnie grupa ludzi, którzy chcą zrobić coś nie tylko dla siebie, pokoleń ale i środowiska w którym żyją. Prostym tego przykładem jest dobór gatunkowy, lokalny i rodzimy, korzystanie z materiałów rynku wtórnego i lokalnego, korzystanie z lokalnych produktów i wspieranie lokalnej grupy społecznej.

Dziękujemy za rozmowę.