Piękno wspólnej przestrzeni

Tworzymy meble miejskie, które mają być przyjazne dla wszystkich użytkowników, dlatego temat projektowania włączającego jest nam bardzo bliski. To pojęcie po raz pierwszy sformułował Ronald Mace i poźniej przyjęła go Patricia Moore. Jak piszą Cliff Kuang i Robert Fabricant: “Koncepcja ta zakłada, że projektując dla ludzi z niepełnosprawnością, tworzymy lepsze produkty dla wszystkich - dizajn nabiera wówczas wymiaru uniwersalnego”.

Przeczytaj też: Projektowanie uniwersalne, czyli miasto przyjazne też dla mam z dziećmi

Czy wiesz, że te wynalazki zostały stworzony dla osób niepełnosprawnych? 

W książce “User Friendly. Jak niewidoczne zasady projektowania zmieniają nasze życie, pracę i rozrywkę” autorzy pokazują, że wiele znanych wynalazków powstało, by w pierwszej kolejności ułatwić życie osobom z niepełnosprawnościami. Są to m.in.:

• Maszyna do pisania, którą Pellegrino Turri wybudował w 1808 roku dla niewidomej ukochanej, by spisywane przez nią myśli były bardziej czytelne. 
• Telefon wynaleziony w 1872 roku przez Alexandra Grahama Bella miał być rozwiązaniem dla osób głuchoniemych. 
• Pierwsze protokoły do obsługi e-mail zaprogramował w 1972 roku Vint Cerf, by móc komunikować się z pracy ze swoją niesłyszącą żoną.

Podstawą zaprojektowania tych wynalazków była empatia w stosunku do bliskich osób i pragnienie rozwiązania ich problemów jakże odległych dla ludzi zdrowych. W konsekwencji okazało się jednak, że stworzone produkty są użyteczne dla wszystkich. 

Przykładem firmy, która uwzględnia projektowanie włączające (inclusive design) w swoich działaniach jest Microsoft:

Kate Holmes oraz inni projektanci zatrudnieni przez Microsoft zaczęli używać projektowania włączającego do wyszukiwania nowych możliwości rozwoju. Rezultatem jednego z takich projektów był specjalny krój pisma oraz mechanizm zawijania tekstu, ułatwiającego czytanie dyslektykom, ale i ludziom bez dysleksji. We współpracy z osobami niewidomymi projektanci usprawnili proces rejestrowania nowych użytkowników Windowsa, wyświetlając komunikaty w bardziej odpowiednich momentach i nadając im zwięzłą przejrzystą formę. 

Sprawdź też: Recenzja książki pt. “User Friendly. Jak niewidoczne zasady projektowania zmieniają nasze życie, pracę i rozrywkę”, Robert Fabricant, Cliff Kuang

3 zasady projektowania włączającego opracowane przez firmę Microsoft 

Firma Microsoft stawia na potrzeby osób niepełnosprawnych celowo, wychodząc z założenia, że wyłoni się z tego rozwiązanie, które usprawni też funkcjonowanie całego społeczeństwa. To podejście projektowe zawarli w trzech zasadach, które z powodzeniem mogą stosować projektanci, niezależnie od branży. 

1. Uznanie wykluczenia 

Wykluczenie to nie tylko niepełnosprawność fizyczna, ale też utrudnienia związane z daną sytuacją (np. hałas w przestrzeni publicznej) oraz ograniczenia możliwości uczestnictwa.

2. Rozwiązanie dla jednego, rozszerzenie na wielu

Jeśli projektujemy coś dla osób z niepełnosprawnością, będzie to z korzyścią dla wszystkich ludzi.

Przykład: Ławka z podłokietnikami może ułatwić osobie na wózku inwalidzkim przesiadanie się na ławkę, ale jest też przydatna dla seniorów.

3. Ucz się na różnorodności 

Różnorodne perspektywy pozwalają na zrozumienie potrzeb użytkowników.

Przykład: Większy rozmiar fontu na gablocie jest rozwiązaniem dla osób z wadami wzroku, ale może służyć też osobom jadącym na rowerze.

Projektowanie włączające w firmie Komserwis produkującej małą architekturę 

Andrzej Klisz, który tworzy meble miejskie dla Komserwis, wziął pod uwagę zasady “inclusive design”, projektując meble miejskie z kolekcji Mobi: 

• Konstrukcja wiaty przystankowej Mobi uwzględnia miejsce na wózek inwalidzki, którym można komfortowo wjechać i zaparkować.
• Ławka i przysiadek Mobi pozwalają na wygodne oczekiwanie w pozycji siedzącej lub stojącej z podparciem.
• Ławki zostały zaprojektowane tak, aby ich odpowiednie rozmieszczenie w wiacie nie utrudniało ruchu i umożliwiało swobodny dostęp do miejsc przeznaczonych dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich lub chodzikach.

Podobne zasady przyświecały mu też przy projektowaniu kolekcji Flow, wyróżnionej Dobrym Wzorem 2019 w kategorii “Strefa publiczna”.

Ławki z serii Flow zostały wyposażone w podłokietniki ułatwiające siadanie i wstawanie użytkownikom o ograniczonej mobilności:

• osobom na wózkach ułatwiają przesiadanie się na ławkę,
• pozwalają usiąść nieco inaczej i gwarantują dodatkowe oparcie,
• można też oprzeć o nie kule.

Uwaga! Ważna jest wysokość podłokietników. Powinny znajdować się około 22-30 cm nad siedziskiem. Istotne jest też oparcie - ławki z tym elementem są wygodniejsze dla wszystkich i bardziej przyjazne osobom z niepełnosprawnościami oraz seniorom.

Na specjalne zamówienie dostępna jest ławka z przestrzenią dla osób na wózkach. Tego typu siedzisko jest wyższe, co ułatwia wstawanie użytkownikom o ograniczonej mobilności.

Choć projektowanie włączające nie jest jeszcze powszechne, to wiele firm z branży kreatywnej dostrzega potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Co więcej, patrzy na ich ograniczenia nie jak na barierę, ale możliwość rozwoju.